Bayram AYHAN/HASANKEYF (Batman), – 12 bin yıl tarihe sahip Batman’ın Hasankeyf ilçesinde, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın 1473 yılında Otlukbeli Savaşı’nda şehit düşen oğlu Zeynel Bey adına inşa edilen ve 552 yıl boyunca ayakta kalan Zeynel Bey Türbesi, hem yurtiçi hem de yurtdışından gelen turistlerin ilgi odağı durumunda.
Medeniyetlerin beşiği olan Hasankeyf, 12 bin yıllık geçmişi ile dikkat çekerken, yukarı Mezopotamya’dan Anadolu’ya geçiş noktasında yer alan Dicle Nehri kıyısında bulunuyor. Kent, Bizans, Sasaniler, Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler, Artuklular, Eyyübiler, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlılar gibi pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış durumda. Ilısu Prof. Dr. Veysel Eroğlu Barajı’nın yapılmasıyla birlikte su altında kalmaması için 7 tarihi eser taşınmış olup, bu eserlerden biri olan Zeynel Bey Türbesi, Dicle’nin kıyısındaki konumuyla ziyaretçiler için vazgeçilmez bir yer haline gelmiştir.
ANADOLU’DA TEK ÖRNEK
Kitabesinde, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın oğlu Zeynel Bey için inşa edildiği yazan 1100 ton ağırlığındaki bu türbe, 12 Mayıs 2017’de Ilısu Barajı çalışmaları çerçevesinde özel bir yöntemle eski yerinden çıkarılarak yeni arkeopark alanına yerleştirildi. Yuvarlak dış görünüşe sahip, iç kısmı sekizgen olan ve çift cidarlı bir kubbe ile örtülü türbede iç mekanın her bölgesinde dikdörtgen nişler bulunmakta; sivri kemerler ise kasnak eteğinde bir araya geliyor. Niş kemer köşelerindeki mukarnas benzeri süslemeler ve iç-dış mekandaki çini ile sırlı tuğla dekorları da görsel olarak dikkat çekiyor. Dış cephede Kufi yazıyla “Allah”, “Muhammed”, “Ahmet” ve “Ali” kelimeleri yanında geometrik desenler yer alıyor. Zeynel Bey Türbesi, Anadolu’daki Orta Asya geleneklerine ait plan ve bezeme tarzının tek örneği olarak değerlendiriliyor.
‘MUAZZAM BİR MEKAN KONUMUNDA’
Kaymakam Mehmet Ali İmrak, “Hasankeyf’in tarihi, 12 bin yılı kapsamaktadır ve burada 10’un üzerinde medeniyet varlık göstermiştir. Bunlardan biri de Akkoyunlu devletidir. Zeynel Bey Türbesi, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın oğlu Zeynel Bey için yaptırılmıştır. 1100 tonluk ağırlığıyla bu türbe, özel süspansiyon yöntemleri kullanılarak arkeopark bölgesine taşındı. Dış görünümde yuvarlak, iç görünümde sekizgen bir planla ve çift cidarlı bir kubbe ile kaplı olan Zeynel Bey Türbesi, Anadolu mimarisi açısından Orta Asya geleneklerini yansıtan tek örneğidir. Yerli ve yabancı ziyaretçiler için oldukça popüler bir mekan haline gelmiştir. Özellikle bu eşsiz konumu ve Dicle Nehri’ne olan yakınlığı sebebiyle fotoğraf çeken misafirler için gerçekten muazzam bir ortam sunmaktadır” şeklinde bilgi verdi.
