ANKARA, – Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), Milli Mücadele döneminde yürütülen istihbarat çalışmalarıyla tarihe damgasını vurmuş olan ‘İngiliz Kemal’ olarak tanınan Ahmet Esat Tomruk hakkında olumsuz yorumlar içeren bir belge ile Alman diplomat Franz Von Papen’in bir mektubunu kamuoyuna açıkladı.
MİT’in resmi web sitesinde bulunan ‘Özel Koleksiyon’ bölümüne eklenen yeni belgeler arasında, ‘İngiliz Kemal’ sıfatıyla bilinen Ahmet Esat Tomruk hakkında, 26 Aralık 1940 tarihinde hazırlanmış olumsuz bir istihbarat raporu yer aldı. Bu rapor, Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti (MAH) tarafından Genelkurmay Başkanlığı’na yazılmış olup, Tomruk’un durumuna dair şu ifadeleri içeriyor:
“Uzun bir süre Hizmet tarafından izlenmiş olan İngiliz Kemal, ‘Gözlüklü Kemal’, ‘Kemal Esat’ gibi çeşitli lakaplarla anılmaktadır. Kendisi, zaman zaman yetkililere danışmanlık yaparak geçersiz bilgiler sunmaktadır. Verdiği haberler, yurtdışındaki seyahatleri sırasında edindiği izlenimlerden ve çoğunlukla duyumlardan oluşmaktadır. Bu bilgilerin herkesin yapması gereken normal görevle sınırlı kalması dikkat çekicidir. Daha önce bu durumdan faydalanma düşüncesi olsa da, samimi bir kişilik sergilemediği için ilişki kesilmiştir. Son elde edilen bilgilere göre, şu an Bulgarlarla yoğun ilişkiler içindedir ve birlikte yaşadığı İngiliz kadını ile İngiliz İstihbarat Servisi’ne katılmak için harekete geçtikleri bildirilmiştir. Fakat bu durumda başka unsurlar tarafından yönlendirilmiş olabilecekleri endişesi nedeniyle İngilizler tarafından dikkate alınmamışlardır. Ayrıca, kumar alışkanlıkları ve alkol problemi olduğu da öğrenilen bu kişinin sağladığı ya da sağlayabileceği bilgilerin güvenilir olmadığını eklemek gerekir. Bulgaristan’daki durumu ise yakından izlenmektedir.”
ALMAN DİPLOMATIN MEKTUBU ORTAYA ÇIKTI
Yeni belgelerin arasında yer alan bir diğer rapor ise, Almanya’nın Türkiye Büyükelçisi olan Franz Von Papen’in İzmir Karşıyaka Şemikler köyü muhtarı Şakir’e 1942 yılında gönderdiği bir mektup ve İzmir Merkez Amirliği’nin bu konudaki yazısını içeriyor.
Von Papen’in, 9 Mart 1942 tarihli mektubunda, “Türk toplumunun farklı kesimlerinden aldığım tebrik mesajları arasında, sizin gönderdiğiniz özellikle beni çok mutlu etti. Beni hatırlayıp en iyi dileklerinizi ilettiğiniz için içten teşekkürlerimi sunarım. Ülkelerimiz arasındaki dostluğun güçlenmesi adına birlikte çalışmaya devam edebileceğim için de sevinç duyuyorum. En iyi dileklerimi saygılarımla gönderiyorum” dediği belirtiliyor.
İzmir Merkez Amirliği tarafından 21 Nisan 1942 tarihinde konuyla ilgili yazılan belgede ise, “Alman büyükelçisi Von Papen’in Şemikler köyü muhtarı Şakir’e gönderdiği teşekkür mektubunun fotokopisi eklenmiştir. Mektubun bağlı olduğu nahiye ve kaza belirtilmediğinden, postahanede araştırma yapılmış fakat bulunamamıştır. Ardından mektup, bir kez incelendikten sonra Von Papen’e geri gönderilmek üzere merkezimize ulaşmıştır. Şemikler köyünün Karşıyaka’ya bağlı olduğu tespit edilmiştir ki muhtar Şakir’in Almanlarla ilişkisini öğrenmek amacıyla özel olarak bir postacı görevlendirilmiştir. Şakir, Von Papen’i şahsen tanımadığı halde, Almanlara duyduğu yakınlık nedeniyle gazetelerdeki bir patlama olayını takip ederek, Von Papen’e bir mektup gönderip, kendisinin hayatta kalmasından dolayı duyduğu memnuniyeti dile getirmiştir. Saygılarımla arz ederim.” ifadeleri yer aldı.
