**‘ZEMİN HAREKETLERİ YIKIMDA ROL OYNUYOR’**
Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde görevli Prof. Dr. Ali Koçak, Gebze’de 29 Ekim’de çöken bir bina ile ilgili olarak incelemelerde bulundu. 4 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan bu olayda, binanın yıkım nedenleriyle ilgili basın mensuplarına bilgi veren Koçak, “Çökme olayının önemli nedenlerinden biri zemin hareketleri. Zeminde yaşanan çöküntüler bina oturmalarına yol açtı. Binanın köşesindeki eczanenin yanındaki kolonlar oturmaya başladı. Yapı, taşıyamadığı yük nedeniyle bu oturmaları daha da hızlandırdı. Bina oldukça ağır ve yüksek katlıydı. Aslında 7 katlı ama dar bir mimari yapıya sahip olduğu için yüksek katlı sayılıyor. Zeminin oturması ve yapısal hareket olmak üzere iki önemli sebep var. Zemin oturmalarının nedenleri araştırılmakta, jeolog ve jeofizik uzmanları bu konuda çalışmalar yapıyor. Diğer binaların durumu da incelenmekte. İki durum birleştirilip kontrol edilecek. Kontroller sonrası hem bu binanın yıkılma şekli netleşecek hem de mühürlenmiş diğer 16 binanın durumu belirlenecek” şeklinde açıklamalarda bulundu.
**‘BİLİRKİŞİ RAPORLARI NEDENİYLE ENKAZ KALDIRILIYOR’**
Koçak, yıkılan binanın neden çökmüş olabileceğine dair çeşitli faktörlerin etkili olabileceğine dikkat çekti. “Zemin boşalmaları, su hareketleri ya da binanın o tarihten itibaren maruz kaldığı oturmalardan kaynaklanmış olabilir. Sındırgı depreminin etkileri, metro geçişleri gibi durumlar yapısal hareketlerin oluşmasına yol açmış olabilir. Zemin incelemeleri sonucunda belirlenecek. Zeminde boşluk var mı, hareket durumu ve yapısal özellikleri araştırılmakta. Bunlar bir araya getirildikten sonra bina ile ilgili üst yapı incelmeleri yapılarak simüle edilecek. Altyapı ve üstyapı birlikte değerlendirilecek. Şu anki süreçte yıkılan binanın bilirkişi incelemeleri tamamlandığı için enkaz kaldırılmakta; sonrasında zemindeki durumlar incelenecek. Böylelikle binanın yıkılma nedeni ve diğer binaların durumu hakkında bilgi sahibi olunacak” dedi.
**‘YAPIDA TASARIM HATALARI GÖRÜLÜYOR’**
Koçak, şu şekilde sözlerini tamamladı: “Binaların hesaplamalarını yaparken devrilmesini istemeyiz ama bu tür hesaplamalar yapmak zorundayız. Hiçbir kolonun kırılmasını arzu etmeyiz, oturan zeminlerde bile bu hesaplamaları dikkate alabiliriz. Deprem durumlarında binanın güvenliğini sağlamak için hesaplamalar yapmaktayız. Ancak, binanın tasarımında bazı eksiklikler gözlemleniyor. Dar ve uzun bir yapıya sahip olması, yıkılma aşamasında yatay hareket etmesine neden oluyor. Eczanenin üst kat yüksekliği ve kısa kolonlarıyla ilgili de düzensizlikler var. Hem asma katlar hem de kat yükseklikleri gibi unsurlar da dikkate alınıyor. Bu hesaplamalar sonucunda bilirkişiler yorumlarını yapacak ve yıkımın sebebi belirlenmiş olacak. Ancak, binada ne yazık ki tasarımsal hatalar mevcut.”
Ardacan UZUN/KOCAELİ,
