Medical Park Ataşehir Hastanesi’nden Diyetisyen Şevval Işıklı, yeme bağımlılığının fiziksel ve psikolojik etkilerine karşı toplumu bilinçli olmaya çağırdı. Işıklı, “Yeme bağımlılığı, tıpkı diğer bağımlılık türlerinde olduğu gibi, bireyin hem fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilir hem de yaşam kalitesini düşürebilir. Profesyonel destek gerekebilir” dedi.
Yeme Bağımlılığı Nedir?
Yeme bağımlılığı, kişinin kendini kontrol edemediği şekilde sürekli olarak aşırı yemek yeme dürtüsüne kapılmasıyla tanımlanıyor. Sadece fiziksel açlıkla değil, duygusal ve psikolojik etkenlerle de bağlantılı olan bu durum, birçok kişi tarafından fark edilmeden yaşanıyor.
Fiziksel ve Psikolojik Etkiler
Dyt. Işıklı, yeme bağımlılığının fiziksel ve ruhsal birçok sorunu beraberinde getirebileceğini vurguladı:
- Fiziksel etkiler: Obezite, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, diyabet, sindirim sistemi ve metabolizma bozuklukları.
- Psikolojik etkiler: Depresyon, kaygı, stres, düşük benlik saygısı ve sosyal izolasyon.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Yeme bağımlılığının tek bir sebebi olmadığını belirten Işıklı, genetik yatkınlık, çevresel etkenler, psikolojik travmalar ve biyolojik faktörlerin etkili olabileceğini söyledi. Özellikle beyin kimyasallarındaki dengesizlikler ve stres, bu durumu tetikleyebilir.
Belirtiler Neler?
Yeme bağımlılığına işaret eden belirtiler şöyle sıralandı:
- Kontrolsüz yemek yeme isteği
- Duygusal durumlarda yemek yeme eğilimi
- Aşırı yemekten sonra pişmanlık duyma
- Yemeği gizli şekilde tüketme
- Yemeğe aşırı odaklanma ve hayatın merkezine koyma
Riskleri Artıran Durumlar
Stresli yaşam olayları, travmalar, depresyon gibi ruhsal bozukluklar, düzensiz yaşam tarzı, az uyku ve alkol tüketimi yeme bağımlılığını artırabilir. Yeme davranışı bu durumlarda geçici bir rahatlama yolu olarak görülüyor.
Hangi Gıdalar Riskli?
Yüksek şeker, yağ ve katkı maddesi içeren işlenmiş gıdalar (çikolata, cips, fast food vb.), dopamin salgısını artırarak yeme bağımlılığını tetikleyebilir.
Yeme Bağımlılığına Karşı 8 Öneri
Dyt. Işıklı, bu durumla başa çıkabilmek için şu önerilerde bulundu:
- Duygusal farkındalık geliştirin: Stresle başa çıkmak için egzersiz ve meditasyon gibi yöntemlere yönelin.
- Dengeli beslenin: Düzenli öğünler ve kompleks karbonhidrat-protein dengesine dikkat edin.
- Farkındalıkla yiyin (Mindful eating): Yavaş yiyin ve her lokmanın farkında olun.
- İşlenmiş gıdalardan uzak durun: Doğal, taze ve sağlıklı besinler tüketin.
- Porsiyon kontrolü sağlayın: Küçük tabaklar ve yavaş yeme alışkanlığı edinin.
- Yeterli su için: Açlık hissiyle karıştırılabilen susuzluk hissine karşı bol su tüketin.
- Sağlıklı atıştırmalıklar tercih edin: Yoğurt, taze meyve, sebzeler gibi besinleri önceliklendirin.
- Psikolojik destek alın: Bireysel veya grup terapileri yeme bağımlılığıyla başa çıkmada etkilidir.
