Amerikan Çalışma Bakanlığı’nın 2012 tarihli raporundaki “Bugünün çocuklarının %65’i, henüz var olmayan mesleklerde çalışacak” tahmininin gerçekleştiği bir dönem içerisindeyiz. Ayrıca, bu çocukların çoğu günümüzde teknoloji alanında kadın girişimciler olarak aktif rol alıyor. Türkiye’de bu değişim henüz istenilen seviyeye ulaşmamış olsa da dijital sektörde kadınların görünürlüğü ve etkisi giderek yükseliyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın kadın istihdamına yönelik 49 bin mikro ve küçük işletmeye sağladığı 14 milyar TL’lik destek ve İŞKUR verilerine göre sanayide çalışan kadın mühendis oranının %5’lerden %38’lere çıkması bu gelişmenin önemli işaretleri arasında. Financial Times’a göre, ABD’de teknoloji sektöründeki kadın çalışan oranı 2019’da %31 iken, 2023 sonunda bu oran %35’e ulaştı.
Devlet Politikaları, Teşvikler ve Esnek Modeller Etkili Oluyor
Kadın istihdamındaki bu artış, yalnızca Türkiye’ye özgü değil. Avrupa Birliği ülkelerinde de bilgisayar programlama ve bilişim sektörü alanında çalışan kadınların oranı, pandemi öncesinde %23 iken, 2023 sonunda %25,2’ye yükseldi. Bu artış, toplumsal cinsiyet eşitliği politikalarının, esnek çalışma modellerinin ve finansal teşviklerin etkili uygulanmasının doğal bir sonucudur.
Facebook’un verilerine göre, uzaktan çalışma tekliflerini kabul eden kadın adayların oranı erkeklerden daha yüksek. Bu durum, esnekliğin kadınlar için sunduğu fırsatları gözler önüne seriyor.
Teknoloji devleri de iş gücündeki cinsiyet dengesizliğini düzeltmek adına çeşitli adımlar atıyorlar. Google’da 2018 yılında %20,8 olan kadın çalışan oranı, 2023 yılı itibarıyla %25,3’e çıkmıştır. Genel olarak teknoloji sektöründe kadınların temsili, aynı dönemde %30,9’dan %34,1’e yükseldi. Özellikle siber güvenlik gibi daha önce erkek egemen olan alanlarda kadınların yer alımı artmıştır.
Yapay Zekâ: Tehdit mi, Fırsat mı?
Dünya Ekonomik Forumu’nun 2023 “Mesleklerin Geleceği” raporuna göre, 2027 yılına kadar çalışanların yeteneklerinin %44’ü değişime uğrayacak. Bu dönüşümden en fazla etkilenecek gruplardan biri kadın iş gücü olacak. Özellikle finansal okuryazarlıkta sorun yaşayan ve teknolojik değişimle uyum sağlamakta zorlanan kadınların bulunduğu birçok meslek, yapay zeka ile devralınabilir. Bu durum, kadın işsizlik oranlarının artmasına yol açabilir.
Fakat bu dönüşüm, aynı zamanda büyük bir fırsat da sunmaktadır. Web 3. 0, kripto para birimleri, NFT’ler, dijital cüzdanlar ve bulut teknolojileri gibi alanlarda çalışan kadın girişimciler, bu yeni dünyada avantajlı bir konum kazanabilirler. Merkeziyetsizlik ise kadınların geleneksel engelleri aşmalarına olanak yaratabilir.
Sonuç: Eşitlik için Dijital Farkındalık Gerekiyor
Yapay zekâ ve dijital değişim, kadınların çalışma alanındaki konumlarını yeniden şekillendiriyor. Bu değişimin dışında kalmak veya onun merkezinde yer almak, tamamen bilgiye ve öngörüye erişimle bağlantılı. Kamu destekleri, sivil toplumun farkındalık artırma çalışmaları ve teknolojik eğitim fırsatları sayesinde bu süreç, kadınlar için güçlendirici bir hale getirilebilir.
Gelecek, teknolojiyi yalnızca kullanan değil, aynı zamanda onu şekillendiren kadınların etkisiyle yükselecek.
