ÇANAKKALE, – 3 Kasım 1914 tarihinde gerçekleşen Çanakkale Savaşları’nın ilk saldırısında 5 subay ve 81 er, İngiliz ve Fransız donanmalarına ait gemilerin boğazın girişine yaptıkları bombardımanda şehit oldu. Bu olayla ilgili detaylar harp raporlarında gün yüzüne çıkmakta. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden (ÇOMÜ) Dr. İsmail Sabah, bu şehitlerin anısının, Çanakkale mücadelesinin simgelerinden biri şeklinde değerlendirilebileceğini dile getirdi.
Çanakkale Savaşları’nın ilk saldırısında, müttefik filonun boğazın girişini hedef aldığı 3 Kasım 1914 tarihine dair kayıtlar, Osmanlı Devleti’nin 1914’teki savaş öncesi ittifakını da hatırlatıyor. Dr. Sabah, “Alman zırhlıları Goeben ve Breslau, Çanakkale Boğazı’ndan geçerek İstanbul’a yöneliyor. Bunun ardından Türkiye’deki Türk donanması ile Karadeniz’e açılıyorlar. 29 Ekim 1914’te Rus limanlarını bombalamak için harekete geçiyorlar. Müttefik kuvvetler ise bu olayın ardından harekete geçerek, boğazın girişini bombalama emri veriyor. Amiral Limpus’un tavsiyesi göz ardı edilerek verilen bu emir doğrultusunda, boğazın Anadolu ve Rumeli yakasındaki savunma mevzileri bombardımana tutuluyor. Bu raporlar, Müstahkem Mevkii Komutanlığı’nın belgeleri arasında yer alıyor” şeklinde ifade etti.
Dr. Sabah, 5’inci Alay Komutanı Binbaşı Macit Bey’in raporuna dayanarak, müttefik filosunun sabah erken saatlerde boğaza yaklaşmaya başladığını belirtti. “Saat 06:15’te harbe hazırlık yapılarak, 06:55’te bombardıman başlamaktadır. Anadolu ve Rumeli yakasında bulunan tabyalar 10 dakika sonra karşılık vermekle birlikte, mermilerin çoğu kısa kalıyor. O esnada Seddülbahir istihkâmında büyük bir patlama yaşanıyor. Müsteşar Filosu 17 dakika süren bombardıman sonucunda geri çekilirken, 81 er ve 5 subay şehit düşüyor. O gün olayın tanıklarından birisi de daha sonra Çanakkale Belediyesi’nde görev yapacak olan Şemsettin Çamoğlu’dur” dedi.
Çamoğlu, o kritik anlarda kuleden bombardımanı izlediğini, tehlikeyi fark ettikten sonra sığınmak için kemer altına girdiğini aktardı. Dr. Sabah, devamında, “Ancak büyük bir sarsıntı sonrası açık havada kalmayı tercih eden Çamoğlu, yoğun duman içinde kendini bataryaya ulaşmaya çalışırken yaralanmıştır. Bir süre sonra gerçek durumun, üstündeki kemere isabet eden bir mermiyle değil, başka bir saldırının merkez cephaneliğini havaya uçurmasıyla ortaya çıktığı anlaşılmıştır. Patlamanın ardından birçok er ve subayın parçaları ortada kalmıştır” ifadelerine yer verdi.
Dr. Sabah, döneme ait başka raporlarda ise, kurtarma çalışmalarının yapıldığını, yaralıların taşınması için sıhhiye neferlerinin çaba sarf ettiğini ifade ederek, “Örneğin Hasan Efendi isimli bir askerin enkaz arasından bir bacak parçası çıkarılıyor. Şehitlere 4 Kasım 1914’te defin merasimi düzenleniyor. Burası, Çanakkale Savaşları sırasında ilk şehitlerin verildiği noktalardan biri olduğu için önem taşıyor. Ziyaretçileri karşılayan kitabe metinleri, ‘Ey Ziyaretçi! Sen bugünkü hayatını burada yatan şehitlere borçlusun’ diyor. 111 yıl geçmesine rağmen, onları minnetle anmayı sürdürüyoruz” dedi.
