İSTANBUL, – Şiddetin fiziksel, sözel ve duygusal biçimlerde kendini gösterebileceğini dile getiren Prof. Dr. Hacer Nermin Çelen, bu tür bir şiddete maruz kalan kadınların öz saygılarının olumsuz etkilendiğini ifade etti. Kadına yönelik şiddetin kişisel, fizyolojik ve kültürel temellerinin bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Çelen, “Şiddet mağduru olan kadın, kaygı, depresyon, kendine değer vermeme gibi psikolojik sorunlarla karşılaşabiliyor” şeklinde konuştu. Şiddetin önlenmesinde duygusal kontrolün kritik rol oynadığını belirten Çelen, “Eğer bir ailede şiddet hakimse, çocuk büyüdüğü çevrede ve akranlarıyla yaşadığı deneyimlerde de şiddetli olaylara tanık olduğunda ciddi etkiler yaşıyor. Gençler, şiddet içeren dijital oyunlarda özellikle agresif ve ödüllendirilen karakterleri kendilerine örnek alıyorlar. Çünkü gördükleri modeller, şiddet uygulayıp kazanma algısı yaratıyor” dedi.
İstanbul Atlas Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hacer Nermin Çelen, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü’nde şiddetin sebepleri ve sonuçları hakkında değerlendirmelerde bulundu.
‘ŞİDDET ÇEŞİTLİ ŞEKİLLERDE GÖRÜLEBİLİR’
Şiddetin fiziksel, sözel ve duygusal biçimlerinin varlığını dile getiren Prof. Dr. Çelen, “Şiddet, bilinçli olarak karşı tarafa zarar vermek şeklinde tanımlanabilir. Bu zarar fiziksel saldırılar, olumsuz ve küçümseyici sözler ile ya da daha örtük yollarla, örneğin kötü göründüğünü söyleyerek, duygusal şekilde ifade edilebilir” ifadelerini kullandı.
ŞİDDETİN NEDENİNDE: DONAKALIM
Kadına karşı uygulanan şiddetin hem kişisel hem kültürel nedenleri olduğunun altını çizen Prof. Dr. Çelen, “Bireysel anlamda şiddeti tetikleyen bir durum mevcut: Donakalım (frustrasyon). İnsanlar çeşitli sebepler nedeniyle donakalım hissi yaşayabiliyor. Örneğin, heyecan içinde beklediği bir telefonun şarjının bittiğini görmek, kişiyi çaresiz hissettirebilir. Eleştirici veya değersizleştirici bir söz de bu durumu oluşturabilir, donakalım hissi öfkeye dönüşebilir. Bu öfke, yakındaki eşyalarla ya da bedeniyle açığa çıkacak şekilde şiddet olarak dışavurulabiliyor” dedi.
‘DUYGU KONTROLÜ EKSİKLİĞİ ŞİDDETE NEDEN OLUYOR’
Duygu kontrolünün yoksunluğunun şiddetin ortaya çıkmasında önemli bir etken olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Çelen, “Duygu kontrolü, çocukluk dönemindeki alışkanlıklar sonucu oluşur. Genellikle erkek çocukları daha az toleransla büyütülür ve duygusal kontrolsüzlükle yüz yüze gelirler. Duygu kontrolü, ailenin içinde gelişir; örneğin, agresif bir baba modeli, çocuğa da bu davranışı öğretir ve şiddet evde öğrenilir” şeklinde konuştu.
‘KÜLTÜREL TEMELLER DE ŞİDDETİ TETİKLİYOR’
Prof. Dr. Çelen, şiddeti tetikleyen bazı kültürel faktörlerin de bulunduğunu belirterek, “Erkeklerin hâkim olduğu kültürel yapılar mevcut. Bu durum, sadece bizim ülkemizde değil, pek çok toplumda gözlemlenmektedir. Bu tür kültürlerde kadına karşı olumsuz bakış açıları mevcut. Kadın zayıf bir figür olarak kabul ediliyor. Zorbalık kavramı günümüzde sıkça tartışılıyor; burada erkek zorba, kadın ise mağdur olarak algılanıyor. Eğer kurban karşılık verme yeteneğini geliştiremezse, bu döngü devam eder. Ataerkil aile düzenlerinde kadınlar, pasif öğrenmeye maruz kalabiliyor” dedi.
‘ŞİDDET KADININ RUH SALGILARINI OLUMSUZ ETKİLİYOR’
Şiddete maruz kalan kadınların öz saygılarının zedelendiğini ifade eden Prof. Dr. Çelen, “Şiddet, kaygı, depresyon, öz değer düşüklüğü gibi durumlara yol açabilir. Şiddetin etkisi altında kalmış kadınlar, intihar seçeneğini düşünebiliyor. Kadınlar geri bildirimde bulunmaktan genellikle kaçınıyor, içe kapanık bir yaşam sürdürüyorlar” şeklinde bilgi verdi.
‘DİJİTAL OYUNLAR ŞİDDETİ TETİKLİYOR’
Artan şiddet olayları hakkında yorum yapan Prof. Dr. Çelen, “Ailede şiddet dolu bir ortamda büyüyen çocuklar, çevresinde ve akranları arasında bu tür davranışlara tanık olduklarında olumsuz etkileniyor. Dijital oyunlarda mevcut olan şiddet, gençleri derinden etkiliyor. Gençler, özellikle şiddete başvuran karakterleri örnek alarak öfke kontrolünde zorluk yaşıyorlar. Duygularının kontrolünü kaybettikleri zaman, karşılarında gördükleri örnekler de şiddeti ödüllendiren karakterler oluyor. Gençlik dönemindeki beynin hızlı değişimi, ailelerin ve çevrenin müdahale etmesine ihtiyaç duyuyor” dedi.
‘EVDE KURAL KOYULMALI, CEZA DEGİL’
Evde duygusal kontrolün sağlanmasının önemine değinen Prof. Dr. Çelen, “Aile içinde çocuklara kurallar öğretilmeli; ancak ceza verilmemeli. Her istenen şeyin yerine getirilmemesi gerekiyor. Kural eksikliği durumunda, çocukta öfke hissi meydana gelebilir. Bu nedenle, anne ve baba kural uygularken birlikte hareket etmelidir. Suç işleyen çocuklar ise uzman kurumlarda rehabilitasyon sürecine alınmalıdır” ifadelerini kullandı.
