Türk Dünyasında İstihbarat Paylaşımının Stratejik Önemi Üzerine Detaylı Analiz Yayınlandı

ANKARA, – Milli İstihbarat Akademisi’nde (MİA) görevli Doç. Dr. Muhammet Koçak tarafından yazılan, ‘Türk Dünyasında İstihbarat Paylaşımı: Ortak Güvenlikte Stratejik Fırsatlar’ başlıklı bir analiz yayımlandı.

Koçak’ın analizinde, Türk devletleri arasındaki istihbarat paylaşımının geçmişteki gelişimi, kurumsal yapısı ve stratejik önemi ele alındı. 1992 yılında başlatılan bu iş birliğinin, 2009 yılında imzalanan Nahçıvan Anlaşması ile daha kurumsal bir hale geldiği ve 2021’deki İstanbul Zirvesi ile Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) kimliğine büründüğü ifade edildi. 1998’deki Türk Dilli Devletler İstihbarat Servisleri Konferansı Protokolü ile istihbarat paylaşımının resmiyet kazandığı vurgulandı. Ayrıca, bu sürecin 2019 yılında Ankara’da kurulan Daimi Sekretarya ile kurumsal bir nitelikte ilerlediği belirtildi.

‘İŞ BİRLİĞİ KAPSAMLI BİR YAPIYA DÖNÜŞTÜ’

Yapılan değerlendirmelerde, Türk dünyasının güvenlik iş birliğinin son 30 yılda kapsamlı bir yapı haline geldiği ifade edildi. TDT’nin kurumsallaşma süreci ile birlikte istihbarat paylaşımının da geliştiği, üye ülkelerin ulusal kapasiteleriyle birbirlerini tamamlayarak güçlü bir güvenlik yapısı oluşturdukları vurgulandı. Türkiye’nin proaktif dış politikası, Azerbaycan’ın Karabağ Zaferi sonrası yönelimi, Kazakistan’ın farklı yönlü dış politikası, Kırgızistan’ın güvenlik çeşitlendirme ihtiyacı ve Özbekistan’ın aktif katılımı, bu yapının temel taşları olarak gösterildi. Milli İstihbarat Akademisi, tüm bu gelişmelerin TDT’yi üye devletler açısından ciddi bir güvenlik aracı haline getirdiğini açıkladı.

‘KOLEKTİF CAYDIRICILIĞI GÜÇLENDİRİYOR’

Analizde, istihbarat paylaşımının sadece ortak tehditlere karşı erken uyarı sağlamakla sınırlı kalmadığı; ayrıca stratejik karar verme süreçlerinde bilgi üstünlüğü sağlayarak kolektif caydırıcılığı artırdığı ifade edildi. Bu kapasitenin, son yıllarda bölgeye yönelen dış ilgi ve rekabetten stratejik yarar sağlanmasında yardımcı olduğu belirtildi. Türk dünyasının istihbarat paylaşımı neticesinde dış tehditlere karşı daha güçlü bir savunma mekanizması oluşturduğu kaydedildi. FETÖ ve DEAŞ gibi terör örgütlerine karşı düzenlenen ortak operasyonlar, bu iş birliğinin somut başarılarına örnek olarak gösterildi.

Analize göre, Türk dünyasının yer aldığı Avrasya coğrafyası, günümüzde büyük güç çatışmalarının merkezinde bulunmaktadır. ABD’nin küresel angajmanını zayıflatması, Avrupa-Atlantik güvenlik yapısının Ukrayna savaşı sonrası sarsılması ve Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi ile artan etkisi, bölgeyi stratejik rekabet alanına dönüştürmüştür. Milli İstihbarat Akademisi, bu koşullar altında Türk devletleri arasındaki istihbarat paylaşımının, yalnızca güvenlik açısından değil, aynı zamanda dış politika ve bölgesel istikrar bakımından da kritik bir rol oynadığını vurguladı.

‘KAPSAMLI GÜVENLİK YAPISI OLUŞTU’

Analiz, Türkiye’nin operasyonel deneyimi ve teknik yeteneklerinin; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ile Özbekistan’ın destekleyici yetkinlikleriyle bütünleşerek çok yönlü bir güvenlik yapısı oluşturduğunu belirtmektedir. Türkiye’nin sınır ötesi operasyonları, terörle mücadeledeki etkinliği ve siber savunmadaki ilerlemeleri, Azerbaycan’ın Karabağ’daki savaş deneyimi, Kazakistan’ın sınır güvenliği kabiliyeti, Kırgızistan’ın arazi istihbaratı konusundaki tecrübesi ve Özbekistan’ın Afganistan kökenli tehditlerle mücadelesi ile birleşmektedir. Bu unsurların, Türk dünyasını uluslararası düzeyde daha güçlü bir güvenlik aktörü haline getirme potansiyeline sahip olduğu vurgulandı.