Gıyasettin TETİK-Selim KAYA/DİYARBAKIR, – DİYARBAKIR Müzesi’nde yenilenen ve ‘Emojili asker mezar taşı’ olarak adlandırılan bazalt kesim eser, ilk kez halkın ziyaretine açıldı.
Sur ilçesindeki İçkale Müze Yerleşkesi’nde 1934 yılında kurulan ve 36 bin 352 envanteri bünyesinde barındıran Diyarbakır Müzesi, kuruluş yılı itibarıyla bölgede başka müze bulunmadığı için çevre illerden sayısız tarihi eseri toplayarak koruma altına aldı. Müzede, önceki fiziki koşullar nedeniyle sergilenemeyen taş yapıtların pek çoğu, yapılan yeni projeyle müze bahçesinde sergilenmeye başlandı. Bu eserler arasında yer alan, ‘Dünyanın ilk emojili asker mezar taşı’ olarak tanımlanan tarihi parça da ilk defa yerini aldı. 1934 yılından bu yana müze depolarında saklanan bu eser, gerçekleştirilen restorasyon sonrası müze bahçesinde ziyaretçilerin ilgisine sunuldu. Bazalt malzemeden üretilen mezar taşının, savaşa giden ve hayatını kaybeden bir askere ait olduğu düşünülüyor. Yüz hatları, kaş ve göz detayları ile ağız kısmındaki korku ifadesi, bu eseri diğer örneklerden ayırmaktadır. Bu özellikleriyle eser, ‘Emojili asker mezar taşı’ olarak anılmaya başlanmıştır.
‘BU TAŞ GÜNÜMÜZE TAM OLARAK ULAŞMIŞ’
Tarihte insan ve hayvan figürlü mezar taşlarının sıkça görüldüğünü ancak bu taşın insan duygularını doğrudan yansıtan ender örneklerden biri olduğunu ifade eden Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, “1934 yılında kurulan Diyarbakır Müzesi, Türkiye’nin en eski ve köklü müzelerindendir. İlk kurulduğu zaman çevresinde başka müzeler olmadığı için diğer illerden oldukça fazla eser getirilmiştir. 36 bin 352 envanterlik eserlerimiz mevcut. Bunlar arasında taş yapıtlar da bulunmaktadır. Fiziki koşullar nedeniyle önce taş eserleri sergileyemiyorduk. Yeni projemiz sayesinde bu eserleri müze bahçesinde göstermeye başladık. İçinde, dünyada ilk emojili eser olarak tabir edilen emojili asker mezar taşını da barındırmaktadır. Bu eser, 1934’ten beri müze depolarımızda korunmaktaydı. Restorasyonunun ardından ziyaretçilere açtık. Tarihte pek çok insan ve hayvan figürlü mezar taşı vardır. Ancak bu taş, duyguları doğrudan ifade etmesiyle farklıdır. Bazalt taşından üretildiği tahmin edilen eser, savaşa giden ve hayatını kaybeden bir askere aittir. Korku ve belirsizlik sonucunda oluşan bir ifadeyi taşımakta. Bu nedenle diğer mezar taşlarının aksine ‘Emojili asker mezar taşı’ olarak adlandırıyoruz. Bu özel taşın baş kısmında bir miğfer yer almakta. Taş üzerindeki gözler ve kaşlar, ağzı ise korku duygusunu yansıtan çizgilerle bezeli. Bu eser günümüze tam anlamıyla ulaşmıştır. Kısmi deformasyonlar gözlemlense de, ifadelere engel olmamıştır” şeklinde konuştu.
