Konya’da Lystra Antik Kenti’nde Selçuklu Dönemi’ne Ait Nazar Boncuğu Bulundu

Hasan DÖNMEZ/KONYA, – Hristiyanlığın yayılmasında önemli bir rol üstlenen Aziz Pavlus’a atfedilen Lystra Antik Kenti’nde yapılan arkeolojik kazılarda Selçuklu Dönemi izlerine rastlandığı bildirildi. Kazı lideri Doç. Dr. İlker Mete Mimiroğlu, iki çocuk mezarında tespit ettikleri nazar boncuğunun önemine vurgu yaptı. Mimiroğlu, “Nazar boncuklarının turkuaz rengi, Türklere ait bir bulgu olarak değerlendiriliyor. Bu renk, özellikle nazarlık geleneğinin bu renkle buluştuğunu ve neredeyse ülkemizle özdeşleşen nazar boncuğuna dönüşümünü simgeliyor” şeklinde konuştu.

Konya’nın Meram ilçesindeki Hatunsaray Mahallesi yakınlarında bulunan Lystra Antik Kenti, Roma İmparatoru Augustus döneminde kurulan kolonilerden birisi olarak biliniyor. İncil’de Aziz Pavlus’un seyahatleri sırasında isim yapmış olan bu şehirde, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteklediği ‘Geleceğe Miras Projesi’ kapsamında kazı çalışmaları sürdürülüyor.

Necmettin Erbakan Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Doç. Dr. İlker Mete Mimiroğlu başkanlığındaki ekip, antik kentin ‘Piskoposluk Kilisesi’ adıyla bilinen yapısını gün yüzüne çıkarmayı başardı. Kazıların seyrine ilişkin bilgi veren Mimiroğlu, “Geçtiğimiz yıl belirlediğimiz büyük kilisede çalışmalarımıza devam ediyoruz. Dört farklı grupla yürüttüğümüz kazılarda ilerleme kaydettik ve yapının önemli bir bölümünü açığa çıkardık. Her gün yeni sürprizlerle karşılaşıyoruz. Aynı zamanda kilisenin ikinci şapelini de tespit ettik. Yapılan tespitler, kentin kilisesinin dört farklı döneme sahip olduğunu gösteriyor. İlk aşamada oldukça zengin bir bazilikaydı; ahşap çatı ile süslenmiş ve altın yaldızlı mozaiklerle dekoratif bir yapıya sahipti. Bu yapı, milattan önce 6. yüzyıla tarihlendiriliyor ve 8. yüzyıla kadar aktif olarak kullanılmaya devam etti. İslam fetihleri sırasında ise tahrip olduğunu düşünüyoruz. Büyük bir yangın geçirdiğine dair izler bulduk ve bunun ne kadar şiddetli olduğuna dair araştırmalarımız sürüyor” dedi.

Kazılarda bebek mezarlarında turkuaz boncukların keşfi dikkat çekti. Doç. Dr. Mimiroğlu, “Lystra’nın ikinci döneminde yapılar tekrar onarıldı ve yine üç nefli bazilika planında kullanıldı. Ancak bir dönem atıl durumda kaldığı belirleniyor. Büyük kilise tamir edilemediği için daha küçük bir şapel inşa edildi ve bu sırada antik kentteki beş kardeşin babaları için yapılmış bir Roma Dönemi steli ters olarak altar olarak kullanıldı. İlgilendirici bir şekilde, kazılarda iki adet Selçuklu sikkesine rastladık. Bu durum, şapelin Selçuklu döneminde, Selçuklu vatandaşları tarafından kullanıldığını gösteriyor. Yaklaşık 40 mezar belirlendi ve bunların Selçuklu dönemine ait Hristiyan mezarları olduğunu düşünüyoruz. Özellikle bebek mezarlarında bulunan pişmiş toprak turkuaz nazar boncukları, bu döneme ait önemli bulgular olarak değerlendiriliyor” diye ekledi.

Selçuklu’nun bölgedeki varlığının sürmesine dair bilgi veren Doç. Dr. Mimiroğlu, “Lystra Antik Kenti, Aziz Pavlus’un burada bulunmasıyla Hristiyanlık için büyük bir önem taşıyor. Bununla birlikte, Likaonya bölgesinin tarihi olayları zaman sıralaması içinde tespit edilmesi açısından önemli veriler sağlıyor. Selçuklu’nun egemen olması, buradaki halkın yaşamını sürdüremediği anlamına gelmiyor; aksine büyük bir hoşgörüyle yaşamaya devam ettiler. Nazar boncukları, Türklere has bir fenomen olarak varlığını sürdürüyor. Antik Dönem’de nazar için kullanılan daire içindeki nokta motifinin, buradaki turkuaz renginin nazarlık inancıyla birleştiğini ve günümüzdeki nazar boncuğuna dönüşümünü işaret ettiğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.