Aliekber METE/ ANKARA, – Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye’nin dış ticaretinde 2025 yılı boyunca süreklilik gösteren güçlü bir artış kaydedildiğini belirtti. Bu yıl kasım ayı itibarıyla mal ihracatının yüzde 3,1 oranında bir artışla 270,6 milyar dolara ulaştığını ifade eden Bolat, “Bu, başlangıçta 36 milyar dolardan geldiğimiz seviyeye nazaran tam 7,5 kat bir artış anlamına geliyor ve 2026 yılında mal ihracatımızı 280 milyar dolara çıkarmayı umuyoruz” dedi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı’nın 2026 yılı bütçeleri hakkında görüşmeler yapmak üzere Meclis Başkanvekili Tekin Bingöl’ün liderliğinde toplandı. Genel Kurul’daki sunumunda Bakan Bolat, küresel ekonomik yavaşlamanın etkileriyle birlikte dış talebin zayıfladığına dikkat çekerek, “Yakın bölgelerde süregelen çatışmalar ve jeopolitik gerilimler gümrük vergilerindeki büyük artışlarla birleşiyor. Ticaret korumacılığındaki eğilim, dünya ticaretini uzun süredir görülmemiş bir belirsizlik ortamına sürüklemiştir. Normalde dünya ticareti, global ekonomik büyümenin yaklaşık iki katı kadar bir artış göstermekteydi, ancak son 5-6 yıl içinde bu oranı aşmakta zorluk çekiyoruz. IMF’nin son tahminlerine göre, 2025 yılında dünya büyümesinin yüzde 3,2 olması bekleniyor ki bu da tarihsel ortalama olan yüzde 3,9’un oldukça altındadır. 2026 yılı için de benzer bir tahmin söz konusudur. Bu koşullar altında Türkiye ekonomisinin güçlü ve dengeli bir performans göstermesi önemlidir” diye konuştu.
‘TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET PERFORMANSI GÜÇLÜ BİR ARTışı İFADE EDİYOR’
Son 22 yılda reel olarak yıllık yüzde 5,4 büyüme kaydeden Türkiye ekonomisinin milli gelirinin 1 trilyon 538 milyar dolara ulaştığını ve bu rakamın gerçekte 6 kat artış gösterdiğini belirten Bolat, “Kişi başına milli gelir ise 3 bin 608 dolardan 17 bin 788 dolara çıkarak yaklaşık 5 katına yükselmiştir. Bu, orta vadeli program hedeflerinin üzerinde bir başarıdır. Bu da şunu göstermektedir ki: 2002 yılında Avrupa Birliği’nde kişi başına milli gelir 100 iken, Türkiye 38 seviyesindeydi, şimdi ise 2024 itibarıyla Türkiye 70 seviyesine ulaşmıştır. OECD ortalaması da 100 iken, Türkiye 33’ten 67’ye çıkmıştır. İstihdamda da benzer gelişmeler yaşanmakta, ekim ayında toplam istihdam 32 milyon 780 bine ulaştı. Dış ticaretimiz, bahsettiğim küresel belirsizliklere rağmen 2025 yılı boyunca güçlü bir artış göstermeye devam etmiştir. Mal ihracatımız, bu yıl kasımda yüzde 3,1 artışla 270,6 milyar dolara ulaşmıştır. Bu, 36 milyar dolardan geldiğimiz seviye olan 7,5 kat bir artışı göstermekte ve 2026 yılı için hedefimiz 280 milyar dolara ulaşmaktır” dedi.
‘YILLIK DIŞ TİCARET AÇIĞI 91 MİLYAR DOLAR DÜZEYİNDE BULUNMAKTADIR’
Bakan Bolat, 2025’te 18 bin 213 mal ihracatçı firmaya 20 milyar lira destek verdiklerini ve 2 bin 9 hizmet ihracatçısına 6,3 milyar lira ödeme gerçekleştirdiklerini aktardı. Ayrıca, “Bu yıl İhracat Eylem Planı çerçevesinde toplam 77 tedbir uygulamaya alındı. Yeşil Dönüşüm’e yönelik danışmanlık ve eğitim giderleri için ‘Sorumluluk’ programı oluşturduk. E-Kolay İhracat Platformu ile ihracatçılarımıza her an destek sunuyoruz. Uzak ülkelere yönelik ihracat stratejilerimiz ve İslam İş Birliği Teşkilatı ülkeleriyle iş birliği projelerimiz sürüyor. Şu an itibarıyla, 19 serbest bölgemizde geçen yıl 12 milyar dolarlık ihracat sağladık ve bu rakamın içerisinde teknolojik ürünlerin payı yüzde 75’e yükseldi. İlk on bir ayda bu rakam 11,3 milyar dolara ulaştı. İthalat açısından ise mal ithalatı, kasım ayı itibarıyla yıllıklandırılmış olarak 361,9 milyar dolarda bulunuyor. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 74,8 ve yıllık dış ticaret açığı 91 milyar dolardır. Yerli üretimi korumak amacıyla haksız ithalat uygulamalarına karşı en aktif kararları alan ülkelerden biriyiz” şeklinde konuştu.
‘AVRUPA BİRLİĞİ GÜMRÜK BİRLİĞİ’Nİ MODERNİZE ETME GÖRÜŞMELERİ HENÜZ BAŞLATILMADI’
Bakan Bolat, Gümrük Birliği’nin modernizasyonu hakkında Avrupa Birliği ile yapılan müzakerelere de değinerek, “Avrupa Birliği Konseyi, Gümrük Birliği’nin modernleştirilmesi konusunda müzakerelere henüz başlamadı. Amerika Birleşik Devletleri ile, dünyanın en büyük ticaret partneri olan 3,4 trilyon dolarlık ithalat hacmine sahip ülkenin liderleriyle gerçekleştirdiğimiz görüşmelerde ticaret hacmimizi 100 milyar dolara ulaşmayı hedefliyoruz. Ayrıca, Rusya ile ticari ilişkilerimizi güçlendirmek için Türkiye-Rusya Karma Ekonomik Komisyonu’nun 19. toplantısını haziran ayında Moskova’da gerçekleştirdik ve yeni bir protokol imzaladık. Ukrayna’nın yeniden inşası konusundaki forumda Türkiye olarak ev sahipliği yapıyoruz ve Türk iş insanları ile Ukraynalı yetkililer arasında sürekli görüşmeler sürdürülüyor” ifadelerini kullandı.
‘E-TİCARET YAPAN FİRMALARIN SAYISI SON 5 YILDA 600 BİNE YÜKSELDİ’
Bakan Bolat, İsrail’in Gazze’deki saldırıları nedeniyle tüm ürün gruplarında ticaret ambargosu uygulandığını ve bu durumun devam ettiğini açıkladı. Suriye ile ticaretin yüzde 50 oranında artarak 3,2 milyar dolara ulaştığını belirten Bolat, yurt içindeki işletmelere yönelik düzenlemeleri de paylaştı: “Kafe, pastane, restoran gibi işletmelerin fiyat ve menü düzenlemelerini iş yerlerine asma zorunluluğu getirildi. Denetimlerimizle üreticilerin ve ticaret yapanların gelişimini sağlamak istiyoruz; ancak fırsatçılığa izin vermeyeceğiz. Bu yıl, 81 ilde 522 bin 219 işletme denetlendi, 35 milyondan fazla ürün kontrol edildi. Kanunlara aykırı hareket eden firmalara toplamda 2,5 milyar lira ceza kesildi. Rekabet Kurumu da belirli sektörlerde hizmet veren 212 firmaya 12,5 milyar lira idari para cezası uyguladı. Hal Kanunu’ndaki yeni düzenlemeler için hazırladığımız taslağı grup olarak görüşe açtık. Elektronik ticaretle ilgili olarak, 3 trilyon liralık sektör büyüklüğüne ulaşılmış ve bu miktar toplam ticaretin yüzde 20’sine ulaşmıştır. Meclisimizin çıkardığı yasalar titizlikle uygulanmaya devam ediyor. Son 5 yılda e-ticaret yapan firma sayısı 60 binden 600 bine fırlamıştır. Bu nedenle, kanunları titizlikle uygulamaya devam ediyoruz. Geçen yıl yapılan değişikliklerle rekabet artırılmıştır” dedi.
