Güneş kremleri için ‘hormon bozucu etki’ uyarısı

Ruken KADIOĞLU-Ali Oğulcan ARSLAN/ANKARA, – ANKARA Bilkent Şehir Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Gülhan Aksoy Saraç, güneş kremlerinde bulunan bazı kimyasal filtrelerin, hormon sistemini etkileyebilecek endokrin bozucu etkilere sahip olabileceğini söyledi. Saraç, “Güneş kremi alınırken yaş gruplarına göre filtrelerin içeriklerine bakmamız gerekiyor. Bunun dışında tabii ki bakarken, etiketleri okurken son kullanma tarihlerine de dikkat etmemiz gerekiyor” dedi.

Yaz aylarında güneşin zararlı etkilerinden korunmak amacıyla sıkça kullanılan güneş kremleri, içerdiği bazı maddeler nedeniyle tartışma konusu oldu. Bilkent Şehir Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Gülhan Aksoy Saraç, güneş kreminin, güneş ışığında bulunan radyasyonlara karşı savunma aracı olduğunu belirterek, “Güneş kremleri, direkt ultraviyolenin zararlı etkilerine karşı koruyor. Bu ışınlar yaşlanma etkisi, ciltte lekeler, fotosensitivite reaksiyonları gibi sorunlara yol açabiliyor. Bunun dışında da DNA hasarına yol açarak cilt kanseri oluşumuna da yol açmakta. O yüzden mutlaka güneşten korunmamız, bunun için de güneş kremlerini kullanmamız gerekiyor. Güneş kremlerinin içeriklerinde kimyasal ve mineral filtreler var. Kimyasal filtreler, genellikle bazı maddelerin kullanıldığı ve güneşi bu şekilde bloke eden filtreler. Mineral filtreler de genellikle fiziksel koruma sağlıyor. Ancak biz cilt tipine göre çocuklarda, gebelerde kullanım şeklinde farklı ürünler öneriyoruz” dedi.

‘HORMON SİSTEMİNİ ETKİLİYOR’

Doç. Dr. Saraç, güneş kremlerinde bulunan bazı kimyasal filtrelerin, hormon sistemini etkileyebilecek endokrin bozucu etkilere sahip olabileceğini söyleyerek, “Son yıllarda yapılan bazı araştırmalarda, güneş kremleri içeriğinde bulunan oksibenzon, avobenzone, oktokrilen, oktinoksat ve homosalat gibi kimyasal filtreler vücuda alındığında sistemik dolaşıma karışarak, hormon sistemini etkileyecek etkiler ortaya çıkıyor. Bu kimyasalların bazı deney hayvanlarında antiandrojenik (erkeklik hormonu baskılayıcı), östrojenik (kadınlık hormonu artırıcı) ve tiroid fonksiyonlarını bozucu etkiler gösterdiği öne sürülmüş. Bu bulgular çoğu laboratuvar ve hayvan deneylerine dayanıyor. İnsanlar üzerinde yapılmış yüksek kanıt düzeyine sahip çalışmalar yeterli değil. Hormon reseptörlerine bağlanarak bazen hormon benzeri etki gösterebiliyor bu ürünler. Bazen de hormonların reseptörüne bağlandığı için hormonların etkisini bloke ederek; erkeklik hormonunda düşüşe, erkek hayvanların prostatında küçülmeye yol açmış. Bunun dışında kanda ‘seks hormonu bağlayıcı protein’ dediğimiz proteinler var. Onlara bağlanarak onların kan seviyesinin düşmesine neden olabileceği ileri sürülmüş” diye konuştu.

‘MİNERAL FİLTRELİ GÜNEŞ KREMLERİ ÖNERİYORUZ’

Çocuklar ve hamileler için mineral filtreli içerikler önerdiklerini belirten Doç. Dr. Saraç, “Mineral filtrelerde de zaten bu tarz maddeler olmuyor. Genellikle titanyum dioksit ve çinko oksit kullanılıyor. Güneş kremi alınırken yaş gruplarına göre filtrelerin içeriklerine bakmamız gerekiyor. Bunun dışında tabii ki bakarken, etiketleri okurken son kullanma tarihlerine de dikkat etmemiz gerekiyor. Son kullanma tarihi geçmiş güneş kremlerinin kullanılmasını önermiyoruz. Çünkü son kullanma tarihi geçince ürünlerdeki ultraviyole filtrelerin etkisi azalacağından aslında bize yeterli bir güneş koruması sağlayamayacak ve güneşin zararlı etkilerinden korunamayacağız. Bunun dışında uzun süre açık kalan, kullanmadığımız ama son kullanma tarihinin geçmediğini düşündüğümüz kremler var. Bir yıl boyunca hiç kullanmadığımız açık olan ürünlerde de bazı bakteriler ve mikroorganizmalar olabiliyor. Dolayısıyla bu yüzden de önermiyoruz. Bunun dışında da içindeki kimyasal içerikler bekledikçe oksidasyona uğrayarak farklı zararlı maddelere dönüşebiliyorlar. Bunlar da cildimizde tahriş edici ve alerjen nitelikte sonuçlara yol açabiliyor” dedi.