Tweet’lerle Yönetilen Dünya: Diplomaside Yeni Eşik

Ülkeler, ülkeler arası görüşmeler artık bir tweete sığan cümlelerle yönetiliyor diyebilir miyiz?

Diplomasi salonları, restleşmeler, alt komisyon görüşmeleri yerini Twitter (X) ekranlara bıraktı. Ve bu dönüşüm yalnızca üslup değil; aynı zamanda sistemsel bir kırılma.

Diplomasinin Platform Değişimi

Bir zamanlar devletlerin birbirine nota vermesi günler, hatta haftalar alırken; bugün bir tweet, aynı etkiyi birkaç saniyede yaratabiliyor. Bu yeni diplomasi biçimi, “Twiplomacy” yani Twitter diplomasisi olarak adlandırılıyor. Ancak burada mesele yalnızca hız değil. Mesele, teamüllerin, ölçünün, dengenin aşılması.

Bundan beş yıl önce, ABD Başkanı Trump’ın İran için attığı “İran eğer savaşmak istiyorsa bu İran’ın resmi sonu olur” tweet’iyle dünya yeni bir krize kilitlendi. İran’ın dışişleri bakanı Cevad Zarif, Twitter’dan cevap verdi. Savaş çıkmadı, ama diplomasi artık ekrandan yönetilen bir satranç tahtasına dönüştü.

X Platformu: Hem Araç Hem Alan

Twitter (bugünkü adıyla X), liderlere doğrudan seslenme gücü verirken aynı zamanda uluslararası söylemi de dönüştürdü. Artık bir ülkenin dış politikasını, bakanının Twitter etkileşimleri üzerinden takip etmek mümkün. Ancak bu şeffaflık, çoğu zaman kırılganlık da getiriyor.

2023’te Gazze’de yaşanan şiddet olaylarında, X adeta bir algı cephesi haline geldi. İsrail ve Filistin yanlısı hesaplar arasında psikolojik bir savaş başladı. Ancak asıl tehlike, doğru ile yanlışın birbirine karıştığı o gri alandı. Rusya Ukrayna savaşını da hatırlayalım. Video oyun görüntüleri, eski savaş kayıtları, manipülatif içerikler, milyonlara “gerçekmiş gibi” sunuldu. Hatta X’in sahibi Elon Musk, kriz anlarında güvenilir olmayan kaynakları teşvik etti ve platform, dezenformasyonun merkezi haline geldi.

Diplomatik Üslubun Aşınması

Bugün devlet başkanlarının tweet’leri sadece içerik değil, bir tarz değişimini de temsil ediyor. Geleneksel diplomasinin saygılı, dolaylı ve zamana yayılan dilinin yerini, anlık, doğrudan ve çoğu zaman polemik üreten cümleler aldı. Bu durum, liderlerin birbirlerini kamu önünde eleştirmelerine, tehdit etmelerine ya da meydan okumasına neden olabiliyor. Bu tür çıkışlar, iç politikada etki yaratmak için tercih edilse de, uluslararası krizi tırmandırma riski taşıyor.

Bir başka boyutu ise ittifak diplomasisi. Ukrayna krizi sırasında, Batı dünyasının liderleri dakikalar içinde ortak pozisyon alıp, birbirlerinin tweet’lerini destekleyerek dijital bir blok oluşturdu. Ancak aynı mecra, NATO içi görüş ayrılıklarının da aleni tartışıldığı bir arenaya dönüşebiliyor.

Türkiye’nin Dijital Diplomasi Refleksi

Türkiye, sosyal medyayı diplomasi aracı olarak etkin kullanan ülkelerden biri. Kriz anlarında, afet dönemlerinde veya bölgesel gerilimlerde, devlet yetkilileri Twitter üzerinden hem bilgilendirme hem de yönlendirme yapıyor. Aynı zamanda dezenformasyonla mücadeleyi bir kamu politikası olarak benimsiyor.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ve Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, son yıllarda sosyal medya üzerinden yayılan pek çok yalan bilgiyi belgeleyip kamuoyuyla paylaştı. Çünkü Türkiye’nin pozisyonu net: Hakikat bir beka meselesidir.

Bu, yalnızca bilgiye ulaşma hakkı değil; aynı zamanda bir ülkenin kendi sesini kitlelere anlatabilme yeteneğidir.

Dijital Teamüller Aranıyor

Sosyal medyanın diplomatik bir mecra haline gelmesi, aynı zamanda kuralsız bir diplomasi sahası yaratıyor. Uluslararası hukuk, bu yeni gerçekliğe henüz tam olarak uyum sağlayamadı. Bir tweet ile verilen mesajlar, çok zamanlı krizleri tetikleyebiliyor ya da çözüm süreçlerini sabote edebiliyor. Üstelik, içerik algoritmalarla şekillendiği için hangi mesajın, kime nasıl ulaştığı da büyük ölçüde manipülasyona açık.

Bu çağda diplomasi, sadece dış işleri bakanlıklarının değil; iletişim ekiplerinin, sosyal medya uzmanlarının, dijital güvenlik birimlerinin de alanı haline gelmiş durumda. Yani artık bir ülkenin diplomatları kadar, dijital anlatısı da gücünü belirliyor.

Diplomasi mi, Duyuru mu?

Sosyal medya, diplomasiye görünürlük kazandırdı; evet. Ama aynı zamanda onu savunmasız da bıraktı. Eskiden yalnızca devletlerarası metinlerde yer bulan açıklamalar, bugün takipçilerin beğenisine sunuluyor. Ve diplomasinin doğası gereği ölçülü olan dili, popülizmin hızlı tüketilen üslubuna teslim ediliyor.

Bu yeni düzende en büyük sınav, devlet aklının dijital refleksi olacak.

Çünkü bugünün dünyasında bir tweet, bir müzakere kapısını açabileceği gibi, tüm kapıları da kapatabilir.